Een paar weken geleden bezocht ik in de Hermitage het symposium ‘Denken over geluk’. Een van de sprekers was de filosoof Joep Dohmen van de Universiteit voor Humanistiek. Hij stelde de brief van de middelmatige man aan de orde. Dit is een brief die een anonieme man van 50 jaar in 2009 als bijdra-ge aan de rubriek ‘Wat zou u doen? Dilemma’s’ in Volkskrant Magazine verstuurde.
De brief luidt als volgt:
Mijn middelmatigheid
Mijn leven lang heb ik heel goed willen zijn in iets,
willen uitblinken in het een of ander,
me willen onderscheiden van anderen,
waardering willen oogsten voor iets wat ik beter kan dan anderen.
Ik ben nu 50 en ik heb in de loop der tijd wel wat talentjes bij mezelf ontdekt,
ik ben een beetje goed in dit en dat,
maar verder ben ik niet gekomen en dat is niet genoeg.
Zeg niet dat ik mijn streven moet loslaten,
want dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.
Het zou immers betekenen dat ik mij moet neerleggen bij mijn middelmatigheid.
Dat is erg moeilijk.
Misschien wel net zo moeilijk als onder ogen zien
waarom ik zo graag heel goed wil zijn in iets.
Accepteren?
Als filosoof werd Joep Dohmen zo geraakt door deze brief dat hij als antwoord het boek ‘Brief aan een middelmatige man’ heeft geschreven.
Door dit boek en het feit dat een bekende filosoof zijn brief regelmatig tijdens colleges en lezingen be-handelt, is deze man meteen geen middelmatige man meer. Helaas weet hij dit niet want Joep Dohmen en de briefschrijver hebben elkaar nooit ontmoet of gesproken.
Joep Dohmen besluit zijn boek met een antwoordbrief aan de middelmatige man. Die krijgt er flink van langs, want uit zijn brief blijkt dat hij in zijn leven nooit echt ergens moeite voor heeft gedaan.
Ik ben het wel eens met Joep maar misschien heeft de middelmatige man ook wel een beetje pech gehad omdat hij Neelienke niet heeft ontmoet. NLP opent immers vele deuren en zet je wel in bewe-ging.
In een column van Ben Tiggelaar kwam ik het fenomeen ‘burning platform’ tegen. Dat betekent dat een stevig gevoel van urgentie vaak een voorwaarde is om in beweging te komen. Pas als de pijn van het niet-veranderen groter is dan de pijn van het wel-veranderen, volgt er actie.
Kennelijk was de onvrede van de briefschrijver over zijn middelmatigheid niet groot genoeg om in actie te komen en daardoor bovengemiddeld te worden.
Als ik naar onze groep kijk heb ik de indruk dat wij de keuze hebben gemaakt om de pijn van wel-veranderen aan te gaan en daardoor afscheid te nemen van oude pijn.
Waar komt de term ‘burning platform’ vandaan?
Tijdens de brand in 1988 op het olieplatform Alpha Piper voor de kust van Schotland voelde een van de overlevenden zich gedwongen om 30 meter naar beneden te springen, in het donker, in de ijskou-de zee, zonder dat hij wist of er redding onderweg was. Het was verbranden of – letterlijk – een sprong in het duister. Zijn positie was zo benard dat hij alleen nog maar de keuze had van een sprong in het diepe waarvan de gevolgen niet te overzien waren.
Ik vind een ‘burning platform’ een mooie metafoor voor situaties waarin een belangrijke keuze ge-maakt moet worden. En je kunt een ‘burning platform’ ook creëren. Bijvoorbeeld in het bedrijfsleven om het personeel tot ander gedrag aan te zetten.
Waarom ik als titel ‘Denken over geluk’ heb genomen? Omdat de meeste mensen meer belangstelling hebben voor geluk dan voor middelmatige mannen. En als je durft te veranderen word je ook gelukkiger.
In mijn volgende column ga ik verder met dit thema.
