Het geheim van BRAM MOSZKOWICZ*
De bekendste advocaat van Nederland, Bram Moszkowicz, is de vierde zoon van Max Moszkowicz Senior en Berthe Bessems. Vader Max ging op 15-jarige leeftijd met ruim duizend andere joden op transport naar Auschwitz en kwam als enige terug. Zijn moeder, zusje en broertje werden vergast. Zijn vader overleefde de ontberingen van het vernietigingskamp, maar werd vlak voor het einde van de oorlog toch nog vermoord. Net als veel andere overlevenden zweeg vader Moszkowics liever over de oorlog. Zijn zoon Bram Moszkowicz schrijft in zijn boek Liever rechtop sterven dan op je knieën leven: dat hij, als zoon van een jood die de oorlog heeft overleefd, ook de kenmerken van het ‘tweedegeneratiesyndroom’. vertoont.Bram schrijft: ‘Je droomt van een nieuwe fiets, maar je gaat er niet om zitten zeuren. Je bent afgewezen door het eerste meisje dat je nu eens echt leuk vond, maar thuis loop je niet huilerig of chagrijnig rond. Ben je gek? Wat is een fiets, wat zijn een paar kussen van dat meisje in vergelijking met het kamp?’
Er is veel onderzoek gedaan naar het tweedegeneratiesyndroom. Het staat wetenschappelijk vast dat kinderen uit de tweede generatie meer geneigd zijn om vader of moeder te pleasen. Ik heb de indruk dat er veel meer mensen met een tweedegeneratiesyndroom rondlopen dan men beseft. En dan heb ik het over kinderen van ouders die geen of nauwelijks last van de oorlog hebben gehad. Kinderen die generaties na de oorlog zijn geboren en wier leven toch wordt beïnvloed door ingrijpende gebeurtenissen in het leven van hun ouders of voorouders.
Ik neem mijn eigen ouders als voorbeeld. Mijn vader was de jongste uit een gezin van zes kinderen. Voor hem werd er een tweeling geboren. Een jongetje en een meisje. Het jongetje heeft maar een half jaar geleefd. Deze gebeurtenissen hadden tot gevolg dat mijn vader het lievelingetje van zijn moeder werd. Hij had echter pech want zijn moeder overleed, na een zwaar ziekbed, op 49-jarige leeftijd. M’n vader was toen nog geen 16 jaar oud. Het overlijden van zijn moeder was voor dit jongetje een enorm verlies! Mijn moeder verloor haar vader toen ze 17 jaar was. Haar vader werd ook maar 49 jaar. M’n moeder liet deze gebeurtenissen in de levens van haar zelf en haar man (mijn vader) vaak de revue passeren. Daarbij vermeldde ze ook details als dat op de dag van de begrafenis van zijn moeder het hondje van m’n vader werd overreden. Toen was ie dat ook nog kwijt. En dat haar eigen moeder na het overlijden van haar man achterbleef met een gezin van acht kinderen en het daardoor financieel niet breed had. Natuurlijk vertelde ze nog veel meer uit haar jeugd maar die verhalen laat ik hier onbesproken. Mijn ouders zijn allebei op hoge leeftijd overleden. Ik ben er van overtuigd dat hun jeugd een bepaalde uitstraling heeft gehad op de opvoeding en ontwikkeling van mijn zusje en ik. Zo was de comfortzone van mijn vader was niet groter dan een postzegel en hij bewaakte zijn grenzen zeer zorgvuldig. Dat leidde gauw tot fricties in het gezin. En die fricties wilde je natuurlijk zoveel mogelijk vermijden. De manier waarop Bram Moszkowicz met zijn wensen en tegenslagen omging herken ik wel. Niet dat ik mijn gevoelens afzette tegen de gebeurtenissen in de levens van mijn ouders maar ik heb bijvoorbeeld wel geleerd om niet te zeuren.
Ik denk dat iedereen wel gebeurtenissen en/of omstandigheden uit het leven van zijn familie kent die een bepaalde invloed op zijn leven hebben gehad. Sommige gebeurtenissen hebben een grotere impact dan je denkt en kunnen gelukkig ook in je voordeel hebben gewerkt. Het is best interessant om daar eens over na te denken en te onderzoeken welke effecten de gebeurtenissen in de levens van je ouders, grootouders en de generaties daarvoor misschien ook nog, op jou hebben gehad. Vooral leuk als voorbereiding op het systemisch werk dat we nog krijgen. Ja, en wat het pleasen betreft: Ik heb niet de indruk dat Bram Moszkowicz nu nog zoveel pleast echter met één uitzondering, vrouwen draagt hij op handen. Het nadeel is wel dat je dan ook een accessoire bent van zijn narcistische levensstijl. Maar zoals een andere BN-er zegt: Ieder nadeel heb zijn voordeel.
* Marian Husken & Harry Lensink, Uitgeverij Balans
BTW Deze blog is geschreven op 15 maart 2013
